اثرات بیولوژیک لیزر درمانی

کلمه‌ی لیزر مخفف (Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation) و به معنای تقویت نور به وسیله نشر تابشی تحریک شده است.

لیزر درمانی در فیزیوتراپی بر اساس طول موج نور و توان آن، به دو نوع تقسیم می‌شود:

• لیزرکم توان (Low Intensity) ، که محدوده طول موج 700-1100 نانومتر و حداکثر توان خروجی 500 میلی وات در حالت تابش پیوسته دارند.
• لیزر پرتوان(High Intensity) ، که محدوده طول موج 700-1100 نانومتر و حداکثر توان خروجی بیشتر از ۵۰۰ میلی وات در حالت تابش پیوسته دارند.

برای برانگیختن یک پاسخ درمانی مطلوب در بافت هدف، لازم است که مقدار مشخصی از انرژی به آن بافت تحویل داده شود. فرض کنید موج لیزر با انرژی مشخصی به سطح پوست تابیده شود. هنگام برخورد لیزر با سطح پوست، چند اتفاق برای انرژی لیزر رخ می‌دهد، بخشی از انرژی لیزر از سطح پوست منعکس می‌شود، بخشی از انرژی در سطح بافت پراکنده می‌شود، بخشی از انرژی در بافت‌های سطحی جذب می‌شود و در نهایت بخش باقیمانده از انرژی لیزر، با عبور از بافت‌های سطحی، به بافت‌های عمقی‌تر می‌رسد و در آن‌جا باعث ایجاد اثرات درمانی می‌شود.

لیزرهایی با طول موج بین 600 – 1400 نانومتر، دارای اثرات بیولوژیک و درمانی هستند. طول موج، یکی از عوامل تاثیرگذار بر عمق نفوذ لیزر است. عمق نفوذ لیزر در طول موج‌های داخل این محدوده با هم متفاوت است. در کل این محدوده، طول موج‌های 808، 904 و 1064 نانومتر، بیشترین عمق نفوذ را دارند که در این میان طول موج 808 نانومتر، به دلیل جذب کم‌تر توسط آب، هموگلوبین و ملانین پوست، عمق نفوذ بیشتری دارد.

نکته حائز اهمیت این است که اکثر موارد پاتولوژیک و بیماری‌هایی که لیزر برای درمان آن‌ها موثر است، از نظر عمق، پایین‌تر از بافت‌های سطحی یعنی در عضلات، تاندون‌ها و تا حد کمی استخوان واقع هستند. در لیزر درمانی پرتوان، هدف این است که با انتخاب توان و طول موج مناسب، انرژی لیزر به مقدار کافی و در کم‌ترین زمان ممکن به این عمق برسد و روی ساختارهای آسیب دیده اثر بگذارد.

از جمله اثرات بیولوژیک لیزر درمانی عبارت است از:

• تسریع گردش خون از طریق اتساع عروق که نتیجه آن آثار ضد التهابی، تغذیه ای و تحریک متابولیسم سلولی است.
• تغییر فشار هیدرواستاتیک در مویرگ‌ها که منجر به افزایش جذب مایع بین سلولی، رفع تورم و فعال شدن ترمیم مجدد بافتی می‌شود.
• تحریک جابجایی الکترولیت موجود در پرتو پلاسم سلولی که منجر به تسریع متابولیک می‌شود.
• تحریک پروسه‌های ایمنی بدن، که نتیجه آن افزایش تولید آنتی بادی‌ها، اثر ضد باکتریایی و رفع التهابات رماتیسمی است.
• تاثیر بر روند تولید ATP در میتوکندری‌ها, تولید انرژی بیشتر در سلول، فعال‌تر شدن آن و همچنین تحریک فعالیت میتوزی، که به‌دنبال آن افزایش سرعت ترمیم مجدد بافتی نیز ایجاد می‌شود.
• تحریک فیبروبلاست و افزایش سنتز کلاژن، که منجر به ترمیم سریع‌تر زخم‌ها می‌شود .
• ایجاد عروق و مویرگ‌های جدید
• تسکین درد