آشنایی با مدالیته حرکت درمانی

دستگاه حرکت پسیو (Continuous Passive Motion)، که با واژه اختصاری CPM شناخته می‎شود، یک مدالیته‌ی درمانی مکانیکی است که مفصل مبتلا را برای یک دوره زمانی نسبتا طولانی، به طور پسیو و پیوسته در دامنه‌ی حرکتی مشخصی حرکت می‌دهد. به عبارت دیگر، در فرآیند رفع محدودیت‌های حرکتی و بازیابی دامنه‌ی حرکتی از دست رفته، CPM یک حرکت جایگزین را برای مفصل مبتلا فراهم می‌کند، تا زمانی که بیمار قادر شود مفصل خود را به طور فعال، در دامنه‌ی حرکتی مطلوب حرکت دهد. استفاده از CPM در مراحل ابتدایی برنامه‌ی بازتوانی بیمار، دستیابی به حرکات فعال و امکان مشارکت بیمار در تمرینات تقویتی معمول را تسریع می‌کند. این موضوع به خصوص هنگامی که با جمعیت‌های هدف خاص مانند افراد فعال (ورزشکاران) و یا افراد سالمند سر و کار داریم، از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین، در بیمارانی که تحت عمل جراحی مفصل قرار گرفته‌اند، اغلب، حرکت دادن مفصل بلافاصله پس از جراحی با درد شدید همراه است و مانع از آن می‌شود که بیمار بتواند در ساعات و روزهای اولیه پس از عمل، مفصل خود را به طور فعال حرکت دهد. تحقیقات نشان داده است که استراحت یا بی تحرکی طولانی مدت یک مفصل پس از جراحی، به طور قابل ملاحظه ای خطر خشکی مفصل را افزایش می‌دهد که متعاقب آن، بیمار دچار مشکلات حرکتی قابل توجهی خواهد شد. بنابراین هدف اصلی CPM، جلوگیری از خشکی مفصل‌ها، کاهش احتمال تغییر شکل مفصل‌ها، جلوگیری از چسبندگی بافت‌های اطراف مفصل، کاهش اثرات بی‌حرکتی مفاصل، افزایش مایع مفصلی و در نتیجه تسریع بهبودی مفاصل و افزایش جریان خون اندام است که به موجب آن، فرآیند ترمیم بافت نرم نیز تسهیل می‌گردد.

از جمله مزایای استفاده از دستگاه CPM عبارتند از:

• حرکت مداوم و تدریجی مفصل: می‌تواند به کاهش درد و تسکین علائم دردی مرتبط با عمل جراحی یا آسیب کمک کند.
• حرکت ملایم و قابل تنظیم مفصل: اجازه می‌دهد که در طول فرایند بهبودی به تدریج انعطاف‌پذیر شود و درد کاهش یابد.
• بهبود عملکرد مفصل را تسهیل می‌کند.
• ریسک تشکیل آدراس (اتصال غیرطبیعی بین بافت‌های مفصلی) را کاهش می‌یابد.
• بهبود جریان خون و بازسازی بافت‌های مفصلی را تسریع می‌کند.
• بهبود راهروی عضلانی را تسهیل می‌کند.
• به عضلات اطراف مفصل اجازه می‌دهد تا نرم و انعطاف‌پذیر شوند و عملکرد بهتری داشته باشند.
• به بازیابی سریع‌تر و بهبود زودهنگام بعد از جراحی کمک می‌کند.
• باعث بهبود جریان خون، تغذیه بافت‌ها و بهبود عملکرد مفصل می‌شود.

از جمله موارد منع استفاده از CPM عبارت است از:

• مواردی که در آن دستگاه ممکن است باعث حرکت ناخواسته استخوان های مخالف شود و بافت درمانی را تحت تأثیر قرار دهد
• شکستگی ناپایدار
• عفونت مفصلی که درمان و یا کنترل نشده است
• فلج اسپاستیک
• ترومبوز ورید عمقی
• انطباق ضعیف بیمار
• سفتی عضلات
• فاز مانیک
• تشنج صرعی
• ناپایداری علائم حیاتی
• تب و عرق
• افرادی که نقص شناختی دارند